อาหารดี สุขภาพดี
อาหารเป็นสิ่งหนึ่งที่มีความเกี่ยวข้องกับการมีสุขภาพที่ดี ดังคำกล่าวของ Hippocrates ที่ว่า “Let food be thy medicine and medicine be thy food” ซึ่งสามารถแปลได้ว่า “จงทำให้อาหารเป็นยาของเจ้า และ ยาของเจ้าคืออาหาร” วันนี้เราจะมาทำความเข้าใจกันว่าทำไมจึงได้กล่าวว่าอาหารคือยา
อาหารเมื่อเข้าสู่ภายในร่างกาย จะถูกย่อยให้มีขนาดเล็กลงเพื่อง่ายต่อการลำเลียงเข้าเซลล์และนำไปใช้ อาหารสามารถถูกจำแนกออกได้เป็นหลายขนิด เช่น สารต้านอนมูลอิสระ, กรดอะมิโน, เกลือแร่, วิตามิน, เส้นใย, น้ำตาลกลูโคส, กรดไขมัน และอื่นๆ อาหารมีบทบาทสำคัญทั้งในด้านของการต้านการอักเสบ ความแข็งแรงของระบบหลอดเลือดและหัวใจ(รวมไปถึงความดันโลหิตและระดับไขมัน), สมดุลระดับน้ำตาลในร่างกาย, ช่วยระบบย่อยอาหารในการจัดการและกำจัดของเสีย รวมไปถึงการแสดงออกของยีนส์ที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพ สุขภาวะและลักษณะทางภายนอก (โภชนพันธุศาสตร์)
โภชนพันธุศาสตร์ (Nutrigenomics) เป็นศาสตร์ที่ศึกษาเกี่ยวกับอาหารที่มีผลต่อการแสดงออกของยีนส์ และส่งผลต่อสุขภาพและความยืนยาวของชีวิต หรือ เกี่ยวกับโรคและสาเหตุการตายก่อนวัยอันควร หลักการต่างๆนั้นสามารถสรุปได้ดังนี้ ยีนส์มีบทบาทสำคัญเกี่ยวช้องกับการเกิดโรคและการป้องกันโรค; การขาดสารอาหารและสารพิษในอาหารที่ไม่ได้คุณภาพ มีผลต่อการแสดงออกของยีนส์; คนแต่ละคนมีความแตกต่างกันในการที่อาหารจะมีผลต่อยีนส์หรือสุขภาพ; และอาหารสุขภาพที่เหมาะกับแต่ละคนสามารถช่วยในการป้องกัน บรรเทา หรือรักษาโรคเรื้อรัง หรือพูดให้เข้าใจได้ง่ายๆว่า หากคนที่มียีนส์มีแนวโน้มในการเกิดโรคไทรอยด์ได้รับอาหารหรือมีพฤติกรรมที่ทำให้ได้รับสิ่งที่มีผลกระทบกับร่างกายต่างๆ เช่น มีสารพิษสะสม จะทำให้เกิดความเจ็บป่วยกับไทรอยด์ได้ง่ายกว่าคนที่มียีนส์ธรรมดาทั่วๆไป
เพื่อให้เห็นภาพชัดเจนขึ้น มาดูตัวอย่างของความเกี่ยวข้องกันระหว่างอาหารและปัญหาสุขภาพต่างๆกัน
- ภาวะการอักเสบของร่างกาย: พบว่ามีความเกี่ยวข้องกับอาหาร 6 ชนิด กล่าวคือ น้ำตาลกลูโคสและฟรุคโตส 2.ไขมันทรานส์ที่ทำขึ้น 3.น้ำมันจากพืชหรือเมล็ดพืชต่างๆ (ความไม่สมดุลระหว่างสัดส่วนของโอเมก้า6และโอเมก้า3) 4.คาร์โบไฮเดรตที่ผ่านกระบวนชัดสี 5.แอลกอฮอล์ที่มากเกินไป 6.เนื้อที่ผ่านกระบวนการแปรรูป ซึ่งพบว่าการอักเสบเป็นสาเหตุของการเกิดโรคมากมายหลายชนิด
- ความเป็นกรดของร่างกาย: อาหารที่ผ่านการแปรรูปและมีคุณภาพต่ำทำให้ร่างกายเกิดความเป็นกรดและเกิดโรคได้ง่ายข้น ในขณะที่อาหารที่ทำให้ร่างกายเป็นด่าง (ส่วนใหญ่เป็นอาหารจากพืชช่วยในเรื่องการกำจัดสารพิษ) ช่วยทำให้เกิดการผลัดเซลล์ใหมและช่วยในเรื่องการมีอายุยืนยาวขึ้น
- ภาวะเบาหวานและน้ำหนักขึ้น: เกี่ยวข้องกับการตอบสนองของฮอร์โมนอินซูลินที่ไม่ดีและฮอร์โมนอื่นๆมีการเปลี่ยนแปลงไป เพื่อให้มีการคงระดับน้ำตาลในร่างกายได้ดี ผู้เชี่ยวชาญแนะนำว่าควรรับประทานอาหารคาร์โบไฮเดรตที่มีค่าดัชนีน้ำตาลต่ำและไม่ผ่านการขัดสีแทนการรับประทานอาหารกลุ่มคาร์โบไฮเดรตที่มีน้ำตาลหรือผ่านการขัดสีแล้ว
มาดูเกร็ดเล็กน้อยเพื่อดูว่าอาหารใดที่ควรรับประทาน ตามแนวคิดที่ว่า “อาหารคือยา”กัน
- ผักและผลไม้สดแบบออร์แกนิค
- อาหารกลุ่มคาร์โบไฮเดรตที่มีค่าดัชนีน้ำตาลต่ำ
- โปรตีนที่มีคุณภาพดี
- ไขมันที่ดีต่อสุขภาพ
- อาหารที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพอื่นๆ เช่น กระเทียม ขมิ้นชัน เป็นต้น
- เครื่องดื่มเพื่อสุขภาพ
- ปริมาณอาหารต่างๆที่พอเหมาะ; แนวทาง “one plate diet” เป็นอีกแนวทางที่ดีและทำได้ไม่ยาก
- ช่วงเวลารับประทานที่เหมาะสม; ไม่รับประทานอาหารดึกจนเกินไป
อย่างไรก็ตาม เรื่องของอาหารนับว่าเป็นสิ่งที่สำคัญอย่างหนึ่งที่ช่วยในการมีสุขภาพที่ดีแต่ก็มีปัจจัยอย่างอื่นที่ควรให้ความสนใจด้วย เช่น การจัดการกับความเครียด, การออกกำลังกาย, การนอนหลับพักผ่อนอย่างเพียงพอ หรือการมีพฤติกรรมสุขภาพที่ดีอื่นๆ คุณควรมีการดูแลส่วนต่างๆเหล่านี้ทั้งหมดเพื่อช่วยในการมีสุขภาพที่สมบูรณ์แข็งแรง โชคดีนะคะทุกคน
References :
https://draxe.com/food-is-medicine/
https://www.healthline.com/nutrition/6-foods-that-cause-inflammation